Η αλληλεπίδραση και η επικοινωνία μεταξύ δύο ανθρώπων αποτελεί μία αναγκαία και απαραίτητη προϋπόθεση για να αναπτυχθεί μία σχέση (Kelley et al., 1983). Πολλές φορές σκεφτόμαστε ότι θα θέλαμε μία σχέση και ενδόμυχα ευχόμαστε να συμβεί. Η επικοινωνία αποτελεί το πρώτο «κλειδί» για να διαμορφωθεί μία συντροφική σχέση, η σύναψη της οποίας αποτελεί μία δυναμική διαδικασία, που αφορά την ενεργό συμμετοχή και προσπάθεια και των δύο πλευρών.

Οι ικανοποιητικές συντροφικές σχέσεις παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη μίας ισορροπημένης προσωπικής ζωής και την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του ανθρώπου. Η πλειονότητα των ατόμων αξιολογούν ως σημαντική τη δημιουργία σχέσεων και την θεωρούν απαραίτητη για την προσωπική ευεξία, ευτυχία και ικανοποίηση (Diener & Oishi, 2005). Πολύ συχνά κυριαρχούν λανθασμένα στερεότυπα και μύθοι αναφορικά με την προσέγγιση ενός συντρόφου που παρεμποδίζουν τελικά τη σύναψη ή/και τη διατήρηση μίας σχέσης.

Υπάρχουν άνθρωποι που παρουσιάζουν ελλείμματα σε δεξιότητες σχετικά με την αναζήτηση και επιλογή συντρόφου, όπως και την έναρξη και διαμόρφωση μίας σχέσης. Επιπλέον, δυσλειτουργικές αντιλήψεις, στερεότυπα και μύθοι παρεμποδίζουν τη σύναψη ή/και τη διατήρηση μίας συντροφικής σχέσης, και αυτό τους δυσκολεύει και τους αποθαρρύνει από την προσπάθεια (Regan, 2011). Οι δεξιότητες όμως αφορούν ικανότητες που δεν είναι έμφυτες στον άνθρωπο και ως εκ τούτου μπορούμε να τις «μάθουμε και να εκπαιδευτούμε σε αυτές». Εμπόδια μπορεί να μας βάλει και ο ίδιος μας ο εαυτός,  δηλαδή το πώς βλέπουμε και αξιολογούμε τον εαυτό μας και τους άλλους, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν οι εμπειρίες μας, η κοινωνία, ο πολιτισμός κτλ. Οι σκέψεις και οι αντιλήψεις μας για τις σχέσεις και τους συντρόφους επηρεάζουν τον τρόπο που νιώθουμε για αυτές και ως εκ τούτου, το πως σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε.

Αναζήτηση και προσέγγιση ενός ατόμου που με ενδιαφέρει

Η αναζήτηση ενός συντρόφου είναι μία διαδικασία κατά την οποία θα κληθούμε να δείξουμε το ενδιαφέρον μας ή να αποδεχτούμε το ενδιαφέρον του άλλου ατόμου. Είναι λοιπόν σημαντικό να εντοπίσουμε ποια κομμάτια του εαυτού μας θα προσπαθήσουν να μας εμποδίσουν σε αυτό και να πειραματιστούμε με το να λειτουργήσουμε λίγο διαφορετικά προκειμένου να δούμε τι αποτέλεσμα θα έχουμε.

Για τους περισσότερους ανθρώπους οι πιο μεγάλες ανησυχίες σχετικά με τη διαδικασία του φλερτ αφορά ζητήματα όπως :

• πως θα κάνω κάποιον/α να με προσέξει ;
• πως μπορώ να καταλάβω αν το άλλο άτομο ενδιαφέρεται ;
• τι θα πω ;
• τι κινήσεις πρέπει να κάνω για να δείξω ότι δε θα ήθελα να μείνουμε μόνο φίλοι ;

Το πρώτο βήμα είναι να βγαίνουμε σε μέρη όπου έχει κόσμο, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα που έχει ο καθένας. Η διεύρυνση του κοινωνικού μας κύκλου βοηθάει πάντα στη γνωριμία νέων ατόμων. Το να είμαστε ευδιάθετοι και χαμογελαστοί, να μιλάμε, να κινούμαστε στον χώρο, είναι σημαντικές  παράμετροι για αυτές τις κοινωνικές συναναστροφές. Παρατηρούμε τα άλλα άτομα, κοιτάζουμε διακριτικά αν κάποιος μας ενδιαφέρει και είτε προσεγγίζουμε σταδιακά, είτε δείχνουμε απλά τη διαθεσιμότητα μας. Σε μία συζήτηση δείχνουμε ενδιαφέρον προς το άλλο άτομο, συζητάμε για τα ενδιαφέροντα μας, εκφράζουμε τις απόψεις μας και δε χρειάζεται να προσπαθήσουμε να εντυπωσιάσουμε. Ο μη λεκτικός τρόπος επικοινωνίας, είναι επίσης πολύ σημαντικός, όπως για παράδειγμα η βλεμματική επαφή και η στάση του σώματος (Regan, 2011).

Επιλογή ενός εν δυνάμει συντρόφου

Η επιλογή ενός συντρόφου είναι μία εξίσου σημαντική διαδικασία στη δημιουργία σχέσεων και δεν είναι μία διαδικασία που γίνεται «τυχαία». Όπως έχει φανεί από μελέτες της κοινωνικής ψυχολογίας, το στερεότυπο «τα ετερώνυμα έλκονται» δεν ισχύει  παρά μόνο στα αρχικά στάδια της σχέσης. Η ομοιότητα (και όχι η υπερβολική ομοιότητα) ανάμεσα σε δύο άτομα ενισχύει την έλξη μεταξύ τους. Η έλξη προκύπτει από πρόσωπα που μας μοιάζουν σε κάποιες διαστάσεις, είτε είναι οικεία, είτε δείχνουν διαθέσιμα, είτε εκδηλώνουν συμπεριφορές που δείχνουν ανταπόκριση. Από την άλλη πλευρά η εξωτερική εμφάνιση παίζει ρόλο, αλλά δεν είναι ο μόνος παράγοντας. Άλλωστε δε συμφωνούμε όλοι για το τι είναι «όμορφο», «ωραίο», κτλ.

Πολλοί άνθρωποι περιμένουν τον «κεραυνοβόλο έρωτα», καθώς αυτόν αναγνωρίζουν ως την πιο «γνήσια» μορφή του έρωτα. Αυτό τους κάνει συχνά να πιστεύουν πως η τύχη θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην εύρεση συντρόφου και ως εκ τούτου, δεν προσπαθούν και οι ίδιοι «να βοηθήσουν τη τύχη τους» με το να ενεργήσουν προκειμένου να επιτύχουν το στόχο τους. Ακόμα και όταν πιστεύουμε πως ερωτευόμαστε με την «πρώτη ματιά», καλό είναι να αναρωτηθούμε μήπως τελικά είχαμε ήδη διαμορφώσει κάποια κριτήρια επιλογής για το ποιος θα μπορούσε να μας ενδιαφέρει, τα οποία επηρέασαν την έλξη που αισθανθήκαμε για το άλλο άτομο.

Το να έχουμε κάποια κριτήρια επιλογής είναι πολύ σημαντικό, καθώς αυτό σημαίνει πως έχουμε ήδη σκεφτεί τι είναι αυτό που θέλουμε και τι είναι αυτό που έχουμε ανάγκη από μία σχέση. Αυτό μας βοηθάει να αποκλείσουμε άτομα που πιστεύουμε πως δε θα μας ταίριαζαν, αποφεύγοντας έτσι να σχετιστούμε με άτομα που σε άλλη περίπτωση θα κρίναμε ως «ακατάλληλους συντρόφους». Προσοχή όμως, να μην πέσουμε στην παγίδα να γίνουμε τελικά άκαμπτοι ως προς τις επιλογές μας, σαν να αναζητούμε τον «τέλειο σύντροφο» ή να πιστεύουμε ότι εμείς είμαστε οι «τέλειοι σύντροφοι», κάτι που επίσης θα έφερνε το αντίθετο αποτέλεσμα (Regan, 2011).

Είναι ψυχολογική ανάγκη όλων μας  να αισθανόμαστε ότι ανήκουμε κάπου, ότι υπάρχει συντροφικότητα και μία αίσθηση ότι έχουμε κάποιον διαθέσιμο για μας. Επιθυμούμε την στενή επικοινωνία και τη συζήτηση προσωπικών εμπειριών. Οι σχέσεις μαθαίνονται και είναι ευχάριστες. Συχνά γίνονται περίπλοκες, δύσκολες και απαιτούν προσπάθεια, όμως αυτό δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει, άλλωστε αυτό είναι που τις κάνει ενδιαφέρουσες. Να θυμάστε πως αν δε δοκιμάσετε δε θα αποτύχετε, αλλά δε θα επιτύχετε κιόλας.

Βιβλιογραφία
Brehm, S.S., Miller, R.S., Perlman, D. & Campbell, S.M. (2002). Intimate Relationships, 3rd ed.  New York : McGraw-Hill.
Diener, E. & Oishi, S. (2005). The Nonobvious Social Psychology of Happiness. Psychological Inquiry, 16(4), pp. 162-167.
Kelley, H. H., Berscheid, E., Christensen, A., Harvey, J. H., Huston, T. L., Levinger, G., McClintock, E., Peplau, L. A., & Peterson, D. R. (1983). Analyzing close relationships. In H. H. Kelley, E. Berscheid, A. Christensen, J. H. Harvey, T. L. Huston, G. Levinger, E. McClintock, L. A. Peplau & D. R. Peterson (Eds.), Close relationships (pp. 20–67). New York: Freeman.
Regan, P. (2011). Close Relationships. New York : Routledge.